Plan opieki nad pacjentem z demencją starczą w ujęciu holistycznym

1. Gdy pacjent jest zagubiony z powodu zmiany warunków zewnętrznych, celem opieki jest zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa. Pielęgniarka podejmuje następujące działania: często udziela choremu krótkich i rzeczowych informacji, upewnia się, czy informacje zostały prawidłowo zrozumiane, przypomina, kim jest (przedstawia siebie i swoją funkcję), przebywa w zasięgu wzroku pacjenta, zapewnia go o gotowości udzielenia mu pomocy, dba o przyjazną atmosferę. Takie zachowanie pielęgniarki, a także zadbanie o właściwe oświetlenie i oznakowanie pomieszczeń sprawia, że pacjent ma mniejsze poczucie zagrożenia.
2. Gdy pacjent ma trudności w adaptacji do nowych warunków z powodu zaburzeń orientacji w czasie i przestrzeni, celem opieki jest ułatwienie mu adaptacji. Opiekująca się nim pielęgniarka przypomina mu, jaka jest pora dnia, dzień tygodnia itd., dostarcza pomocy ułatwiających zapamiętanie (np. kalendarz z wyraźnymi dniami tygodnia, duży zegar, plansze z prostymi instrukcjami czynności z zakresu samoobsługi),
stosuje trening umysłowy (np. wspólne oglądanie zdjęć i komentowanie, czytanie, liczenie, opowiadanie o wydarzeniach rodzinnych i społecznych), zachęca do aktywności sprawiających przyjemność (słuchanie ulubionej muzyki, śpiewanie piosenek z młodości), stara się dostarczyć miłych wrażeń estetycznych (np. kierowanie uwagi pacjenta na znane mu krajobrazy).
Dla pacjenta ważna jest przewidywalność, toteż pielęgniarka stara się zachować stały rytm dnia, unikać zmian w otoczeniu, układać osobiste przedmioty chorego, np. okulary, w tym samym miejscu, zapewnić kontynuowanie praktyk religijnych, jeśli chory jest tym zainteresowany. Żeby nie wywoływać dezorientacji, powinna usuwać z otoczenia nadmiar rzeczy. Ważnym działaniem jest uniemożliwienie dostępu do leków, ostrych narzędzi i niebezpiecznych przedmiotów. W tak zorganizowanym otoczeniu pacjent łatwiej się adaptuje.
3. Pacjent nie rozumie komunikatów z powodu zapominania znaczenia niektórych słów. Opieka ma na celu umożliwienie komunikacji. Pielęgniarka wobec pacjenta używa prostych, krótkich zdań, jej polecenia są jednoznaczne, mowa powolna i wyraźna; nie spieszy się, daje choremu czas na zrozumienie, zadaje pytania zamknięte.
Ważną „techniką” jest komunikowanie się w linii wzroku, nawiązywanie kontaktu wzrokowego i pozostawanie w zasięgu wzroku, posiłkowanie się komunikacją niewerbalną: pokazanie przedmiotu, o który nam chodzi, wspomaganie wypowiedzi gestami i mimiką. Podczas rozmowy pielęgniarka stara się być komunikatywna, istotne informacje cierpliwie powtarza, okazuje życzliwość, nie wydaje kilku poleceń jednocześnie. Usuwa źródła bodźców zakłócających komunikację, np. wyłącza telewizor. Stosowanie takich przemyślanych metod działania sprawia, że pacjent lepiej rozumie komunikaty.
4. Pacjent ma trudności z wyrażaniem się z powodu zubożenia języka. Celem opieki jest jak najpełniejsze zrozumienie pacjenta. Pielęgniarka powinna zapoznać się z biografią pacjenta, aby się orientować, do czego może nawiązywać przez niektóre swoje nieprecyzyjne wypowiedzi. W rozmowie cierpliwe pozwala choremu na dokończenie wypowiedzi, nie pospiesza, pyta ponownie, jeśli czegoś nie zrozumiała, upewnia się, powtarzając sens, czy dobrze zrozumiała, unika podpowiadania słów, ponieważ powoduje to u chorego zwiększenie poczucia nieudolności. Wykorzystuje różne okazje do podtrzymania kontaktu werbalnego z chorym, zwraca też uwagę na sygnały niewerbalne, jakie wysyła (język ciała). Tego typu zachowania i sposoby powodują, że łatwiej jest zrozumieć nieprecyzyjne wypowiedzi pacjenta.
6. Pacjent ma obniżony nastrój z powodu świadomości utraty dawnych możliwości. Celem opieki jest wyrównanie jego nastroju. Pielęgniarka obserwuje nastrój pacjenta, stara się zdobyć jego zaufanie, poznać źródła dobrych i złych emocji, ogranicza sytuacje sprzyjające powstawaniu negatywnych emocji, jednocześnie dba o stwarzanie sytuacji sprzyjających odreagowywaniu negatywnych uczuć i emocji (np. zawsze słucha aktywnie).
Wspólne z chorym dokonuje przeglądu jego osiągnięć, pomaga dostrzec każdą pozytywną zmianę nastroju i podtrzymuje te zmiany. Zachęca do ćwiczeń fizycznych; stosuje muzykoterapię. Stwarzając pacjentowi warunki do wykorzystania jego możliwości, daje mu wsparcie i nadzieję. W rezultacie tych działań pacjent ma wyrównany nastrój.
7. Pacjent ma obniżone poczucie własnej wartości z powodu utraty swojej roli społecznej. Opieka ma na celu poprawę jego poczucia wartości. Pielęgniarka zleca mu wykonanie prostych czynności dostosowanych do jego możliwości, np. czynności porządkujące, czynności dozorujące, np. przypilnowanie czegoś. Czasem choremu podobają się łatwe ćwiczenia zręcznościowe, ruchowe, np. odbijanie balonika, które można mu podsunąć, zachęcić do podjęcia czynności twórczych i odtwórczych.
Udowadniają one pacjentowi, że zachował sprawność w sporym zakresie; wtedy trzeba okazać mu uznanie z powodu dobrze wykonanego zadania. Pielęgniarka wykorzystuje okazję, aby poprosić pacjenta o dzielenie się swoim doświadczeniem. Takie traktowanie sprawia, że pacjent ma poczucie dowartościowania.

8. Pacjent ma poczucie niemożności decydowania o sobie z powodu konieczności korzystania z pomocy. Celem opieki jest niwelowanie tego poczucia. Pielęgniarka obserwuje i poznaje możliwości psychofizyczne pacjenta, zachęca go do samodzielnego funkcjonowania z uwzględnieniem jego możliwości, pozostawia mu możliwości wyboru, np. jakie ubranie chce włożyć, co wolałby zjeść.
Akceptuje wybory pacjenta, stara się nie narzucać swojego zdania, a jeśli decyzje pacjenta są nie do przyjęcia, nie stosuje metod deprymujących, np. nie ośmiesza. Stwarza okazje do kontaktów interpersonalnych i spotkań, zachęca do podejmowania aktywności związanych z zainteresowaniami. Dzięki pewnemu zakresowi swobody pacjent ma poczucie decydowania o sobie.
9. Pacjent ma trudności w ubieraniu się z powodu zaburzeń otępiennych. Celem opieki jest zapewnienie pacjentowi ubrania odpowiedniego do pory roku. Pielęgniarka pozostawia w szafie odzież stosowną dla danej pory roku w takiej ilości, aby pacjent miał możliwość wyboru, akceptuje wybrane ubranie, dając tym wyraz akceptacji zwyczajów i gustów. 
Zachęca pacjenta do samodzielnego ubierania się w miarę jego możliwości; jeśli mu asystuje, wykłada elementy odzieży według kolejności ubierania się, nie podsuwa ubrań trudnych do założenia. Pamięta o poszanowaniu intymności pacjenta. Wymienia brudną odzież na czystą. Dzięki tym zabiegom pacjent jest ubrany stosownie do pory roku.
10. Pacjent ma trudności z rozpoznawaniem osób najbliższych spowodowane zaburzeniami pamięci. Celem opieki jest ułatwienie kontaktu z rodziną. Pielęgniarka udziela rodzinie wsparcia, tłumacząc istotę choroby. Wyjaśnia zachowania pacjenta i zachęca rodzinę do częstych odwiedzin, jednocześnie szczegółowo instruując o sposobach kontaktu z chorym, metodach postępowania w różnych sytuacjach. W wyniku takiej edukacji rodzina otrzymuje wsparcie, odwiedza pacjenta, podtrzymuje z nim relacje, co pomaga zarówno choremu, jak i jego bliskim.
Cały materiał:
http://www.nursing.com.pl/Standard_Pacjent_z_demencj_starcz_474.html